မိုးေလ၀သဆိုင္ရာ မွတ္သားဖြယ္ရာမ်ား

မိုးသက္ေလျပင္း (Squalls)

 

မုန္တိုင္းကမ္းမျဖတ္မီေရွ႕ေျပးအေနႏွင့္လည္းေကာင္း၊အတန္းလိုက္ျဖစ္ေပၚေနေသာ

သီးျခားမိုးတိမ္ေတာင္မ်ားမွလည္းေကာင္း၊တိမ္ေအာက္ေျခတျဖည္းျဖည္းေအာက္သို႔

နိမ့္က်လာရာမွေျမျပင္ႏွင့္ ေပ ၁၀၀၀ မွ ၁၅၀၀ ခန္႔အေရာက္တြင္ေလျပင္းမ်ားတိုက္ခတ္

ေစၿပီး၊မိုး႐ြာက်ျခင္းကို မိုးသက္ေလျပင္း ဟုေခၚဆိုပါသည္။

 မိုးသည္းထန္စြာ႐ြာသြန္းျခင္း (Heavy Rain)

မုတ္သုံကာလအတြင္းမုတ္သုံေလအားေကာင္းရာမွအားအလြန္ေကာင္းေသာအေျခအေန၊

မုန္တိုင္းမ်ားျမန္မာ့ကမ္း႐ိုးတန္းႏွင့္ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကမ္းေျခကိုျဖတ္ေက်ာ္ဝင္ေရာက္ေသာ

အေျခအေနမ်ားတြင္ျမန္မာႏိုင္ငံအရပ္ရပ္၌မိုးသည္းထန္စြာ႐ြာသြန္းပါသည္။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္အေနအထားရ မိုး႐ြာသြန္းမႈပုံသ႑ာန္အေနအထား (Rainfall Pattern)

ကြဲျပားမႈအေပၚအေျခတည္လ်က္မိုးသည္းထန္ျခင္းကိုေအာက္ပါအတိုင္းခြဲျခားသတ္မွတ္ထား

ပါသည္ -

(က)၂၄နာရီအတြင္း မိုးေရခ်ိန္(၁.၅၀)လက္မ ႏွင့္အထက္႐ြာသြန္းျခင္း၊

(အလယ္ပိုင္းေဒသမ်ားျဖစ္သည့္စစ္ကိုင္းတိုင္းေအာက္ပိုင္းေဒသႀကီး၊မေကြးတိုင္းေဒသႀကီး)

(ခ)၂၄နာရီအတြင္း မိုးေရခ်ိန္(၃.၀၀)လက္မ ႏွင့္အထက္႐ြာသြန္းျခင္း

(အလယ္ပိုင္းေဒသမွအပက်န္ေဒသမ်ား)


 မိုးေခါင္ျခင္း (Drought)

ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္း(သို႔မဟုတ္)ၿမိဳ႕နယ္တစ္ခုခုအားမိုးေခါင္ျခင္းျဖစ္စဥ္ကိုေအာက္ပါအတိုင္းသတ္မွတ္

ပါသည္ -

(က) ႏွစ္ေပါင္း(၃၀)ပ်မ္းမၽွမိုးေရခ်ိန္ပမာဏထက္(၂၀)ရာခိုင္ႏႈန္းမိုးေလ်ာ့နည္းမႈသည္(၇)ရက္ထက္

ပိုပါကမိုးေခါင္ျခင္းဟုသတ္မွတ္ပါသည္။

အဆိုပါမိုးေခါင္ျခင္းသည္သာမန္မိုးေခါင္ျခင္း(MinorDrought)ဟုသတ္မွတ္ပါသည္။

(ခ) ႏွစ္ေပါင္း(၃၀)ပၽွမ္းမၽွမိုးေရခ်ိန္ပမာဏထက္(၅၀)ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္အထက္ေလ်ာ့နည္းမႈ(၁၅)ရက္ထက္

ပိုပါက    အဓိကမိုးေခါင္ျခင္း(Major Drought)ဟုသတ္မွတ္ပါသည္။

မိုးႀကိဳးမုန္တိုင္း (Thunderstorms)

မုန္တိုင္းမ်ားႏွင့္မွတ္ယူမႈလြဲမွားႏိုင္ပါသည္။

မိုးႀကိဳးမုန္တိုင္းသည္မုန္တိုင္းစစ္စစ္မဟုတ္ၾကပါ။

သို႔ရာတြင္မုန္တိုင္းထက္ျပင္းထန္ပါသည္။

အပူပ်ံတက္မႈျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာေသာမိုးေလဝသျဖစ္စဥ္ျဖစ္ပါသည္။

မိုးႀကိဳးမုန္တိုင္း၏အထင္ရွားဆုံးလကၡဏာမွာ လၽွပ္စီးပ်က္(လက္)ျခင္း၊မိုးႀကိဳးပစ္ျခင္းႏွင့္

ေလျပင္းတိုက္ျခင္း တို႔ျဖစ္ပါသည္။

မိုး႐ြာသြန္းမႈမွာအလြန္အမင္းမ်ားျပားမႈမရွိေသာ္လည္းတိုေတာင္းေသာအခ်ိန္(မိနစ္၃၀ခန္႔အတြင္း)မိုး႐ြာၿပီး

၊မိုးႀကိဳးမုန္တိုင္းျဖစ္စဥ္ၿပီးသည္ႏွင့္မိုးတိတ္သြားျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။

လူႏွင့္တိရစၧာန္တို႔ကို မိုးႀကိဳ၊မိုးဦးႏွင့္မိုးေႏွာင္းကာလမ်ားတြင္အႏၲရာယ္ေပးေသာျဖစ္စဥ္ျဖစ္ပါသည္။

အယ္နီၫို  (El nino)

အီေကြတာပစိဖိတ္သမုဒၵရာေဒသ၏ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အပူခ်ိန္ႏွင့္ေရေအာက္အပူခ်ိန္မ်ား

ပုံမွန္ျဖစ္ၿမဲထက္ပိုမိုပူေႏြးကာ  ကမၻာ့ေျမာက္ဘက္ျခမ္းႏွင့္ေတာင္ဘက္ျခမ္းေဒသမ်ားမွ ကုန္သည္

ေလမွန္မ်ား၏ေလစီးႏႈန္းပုံမွန္ထက္ေလ်ာ့နည္းျခင္းႏွင့္ပစိဖိတ္သမုဒၵရာအေရွ႕အေနာက္ေလထု

ဖိအားလႊဲခ်ိန္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျဖစ္ေပၚျခင္းစသည့္အေျခအေနမ်ားသည္အယ္နီၫို(El nino)ရာသီ

ဥတုျဖစ္စဥ္ျဖစ္ေပၚျခင္းႏွင့္ဆက္စပ္ေနေသာလကၡဏာမ်ားျဖစ္ပါသည္။

ပုံမွန္အားျဖင့္(၇)ႏွစ္လၽွင္တစ္ႀကိမ္ခန္႔ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိၿပီး၊

ခရစ္စမတ္ကာလမ်ားအတြင္းအားအေကာင္းဆုံးျဖစ္တတ္ကာအခ်ိန္ကာလအားျဖင့္

(၁)ရာသီမွ(၁)ႏွစ္ခန္႔အထိၾကာျမင့္ႏိုင္ၿပီး

ေလထု ႏွင့္သမုဒၵရာအျပန္အလွန္အက်ိဳးသက္ေရာက္ေစလ်က္ပုံမွန္ျဖစ္ေပၚရမည့္ေလထုဆိုင္ရာ

လကၡဏာမ်ားအေပၚေျပာင္းျပန္အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈျဖစ္စဥ္ကိုအယ္နီၫိုဟုသတ္မွတ္ၾကသည္။

အယ္နီၫိုျဖစ္ေသာႏွစ္တြင္မုတ္သုံကာလ၌မုတ္သုံမိုးညံ့ၿပီး ၊မုတ္သုံလကၡဏာမ်ားေပ်ာက္ေနျခင္း၊

ေလတိုက္ခတ္မႈပုံသ႑ာန္ေျပာင္းျခင္း၊ပ်ံက်မိုးမ်ားသာ႐ြာျခင္း၊မိုးအားေလ်ာ့နည္းျခင္း၊မုန္တိုင္း

ျဖစ္ေပၚမႈ မူမမွန္ျဖစ္ေစျခင္းစသည့္သက္ေရာက္မႈမ်ားကိုခံစားရေစပါသည္။  

ေလဆင္ႏွာေမာင္း (Tornado)

ေလဆင္ႏွာေမာင္းသည္မုန္တိုင္းႀကီးမ်ားႏွင့္တြဲလ်က္ပါလာေသာ မိုးတိမ္ေတာင္ (Cumulonimbus)

သို႔မဟုတ္သီးျခားျဖစ္ေပၚသည့္မိုးတိမ္ေတာင္ႀကီးမ်ား၏ေအာက္ေျခတြင္ျဖစ္ေပၚေသာျပင္းထန္သည့္

မိုးေလဝသျဖစ္စဥ္တစ္ရပ္ျဖစ္သည္။

ေလဆင္ႏွာေမာင္းမွာတိမ္တိုက္အတြင္းအထက္တက္ေလႏွင့္ေအာက္ဆင္းေလမ်ားသည္ အခ်င္းခ်င္း

ပြတ္တိုက္လ်က္ ေလေပြ(Vortex) အငယ္စားျဖစ္ေပၚရာမွေအာက္ေျခေျမျပင္ေပၚရွိအရာဝတၳဳႏွင့္

အေဆာက္အဦ၊အပင္မ်ားကိုအေပၚသို႔ဘယ္ရစ္ရစ္လ်က္ပင့္တင္ဆြဲယူသြားၿပီး၊ျဖစ္စဥ္အတြင္း

ေလတိုက္ႏႈန္းမိုင္ ၆၀ မွ ၈၀ ခန္႔ႏႈန္းျဖင့္သယ္ေဆာင္တိုက္ခတ္သြားျခင္းျဖစ္ပါသည္ ။

ျဖစ္ပြားခ်ိန္မွာ (၁၅)မိနစ္မွ (၃၅)မိနစ္ခန္႔သာၾကာၿပီး 

ထိခိုက္မႈဧရိယာမွာလည္း (၁)မိုင္ေအာက္ ေလ်ာ့ပါသည္။ 

အဆိုပါျဖစ္စဥ္သည္ပင္လယ္ထဲ၌ ျဖစ္ပါက ေရဆင္ႏွာေမာင္း(Water spout)ဟုေခၚပါသည္။

အပူလႈိင္း (Heat wave)

ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းမိုးနည္းရပ္ဝန္းေဒသတြင္ဧၿပီ၊ေမလမ်ား၌အျဖစ္မ်ားပါသည္။တစ္ခါတစ္ရံ

အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ျဖစ္ေပၚတတ္ေလ့ရွိသည့္ကာလၾကာရွည္သည့္အပူလႈိင္း၏သက္ေရာက္မႈေၾကာင့္

လည္းျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ျဖစ္ေပၚတတ္ေလ့ရွိပါသည္။အထူးသျဖင့္ရာသီဥတု

ေဖာက္ျပန္တတ္သည့္အားေကာင္းေသာအယ္နီၫိုႏွစ္မ်ား၊အင္ဆိုႏွစ္မ်ားတြင္ပို၍အျဖစ္မ်ားတတ္ကာ

၁၉၉၈ခုႏွစ္ေမလအတြင္းျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာအပူခ်ိန္စံခ်ိန္တင္ျမင့္တက္ခဲ့မႈမ်ားသည္ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္

ပိုင္းေဒသမ်ားေျမလတ္ပိုင္းေဒသမ်ားႏွင့္ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသမ်ားတြင္အပူခ်ိန္ျမင့္တက္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚခဲ့

ပါသည္။အပူလႈိင္းမ်ား၏သက္ေရာက္မႈေၾကာင့္က်န္းမာေရးက႑၊ေရသယံဇာတစီမံခန္႔ခြဲမႈက႑၊

စိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္သီးႏွံထုတ္လုပ္မႈက႑မ်ားတြင္ထိခိုက္မႈရွိႏိုင္၍အမ်ားျပည္သူအားႀကိဳတင္ကာကြယ္ရန္

နည္းလမ္းမ်ား၊သတင္းသတိေပးခ်က္မ်ား၊အသိပညာေပးျခင္းမ်ားေဆာင္႐ြက္ရမည္ျဖစ္ၿပီး၊သက္ဆိုင္ရာ

အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွလည္းရာသီဥတုခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားကိုအသုံးခ်၍ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ေဆာင္႐ြက္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္

သင့္ပါသည္။

အေအးလႈိင္း (Cold wave)

ေဆာင္းမုတ္သုံအားေကာင္းတတ္သည့္ ဒီဇင္ဘာလ၊ဇန္နဝါရီလ မ်ားအတြင္းျမန္မာႏိုင္ငံအေရွ႕ဘက္

ရွမ္းကုန္းျမင့္ေဒသမ်ား၊ေျမလတ္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္အေအးလႈိင္းျဖစ္ေပၚမႈအမ်ားဆုံးျဖစ္ေပၚေၾကာင္း

ေတြ႕ရပါသည္။

ေဆာင္းမုတ္သုံကာလတြင္းတ႐ုတ္ျပည္ေပၚမွ ေလဖိအားမ်ားေဒသ(High Pressure

Region)သည္တျဖည္းျဖည္းအင္အားခ်ဲ႕ထြင္လာသည့္အခါ၎ေလဖိအားမ်ားေဒသမွ ေလဖိအားမ်ား

ေဘာင္တန္း(Ridge)သည္ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔အေရွ႕ေျမာက္ဘက္မွတိုးဝင္လာၿပီး၊၎ေလဖိအားမ်ား

ေဘာင္တန္းထိပ္ဖက္တြင္အေအးပိုျခင္း ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။

ပုံမွန္အပူခ်ိန္ေအာက္၃ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ႏွင့္ယင္းအထက္ပို၍ေလ်ာ့က်ၿပီးထိုသို႔ေလ်ာ့က်မႈသည္ေနရာ

အႏွံ႔အျပားတြင္(၂)ရက္ထက္ပိုေသာကာလအထိျဖစ္ေပၚေနလၽွင္အေအးလႈိင္းျဖတ္သည္ဟုသတ္မွတ္

ပါသည္။

   

Source : မိုးေလ၀သနွင့္ဇလေဗဒညႊန္ၾကားမွဳဦးစီးဌာန

Share on Google Plus

About Ko Aung

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.